HET WINDKANAAL

Over het windkanaal, of de luchtspleet, is heel wat te vertellen. Als het goed is poets je altijd je tanden voordat je op je blokfluit gaat spelen. Want als er etensresten in het windkanaal komen dan kan de toon daardoor beïnvloed worden. Mocht er toch vuil inzitten dan moet je hem laten schoonmaken. Zelf doen kan ook, maar doe dat alleen zelf als je weet wat je doet. Hieronder staat daarvoor een korte handleiding.
Condens in het windkanaal is een probleem apart. Als de blokfluit goed is ingespeeld en voor het spelen goed is opgewarmd (steek voordat je gaat spelen de kop van de blokfluit b.v. een tijdje in je broekzak of tussen je broekriem) dan zul je geen last hebben van condens waardoor het windkanaal verstopt raakt. Mocht je hiermee toch een probleem hebben dan kun je wat anticondens-vloeistof gebruiken. Hieronder het recept en hoe je het toepast.
Tot slot van deze pagina wat tips voor het goed inspelen van je blokfluit.

Schoonmaken van windkanaal en blok
Probeer nooit om het blok van een pas bespeelde blokfluit te verwijderen. Het blok zit dan te vast en het risico dat de kop scheurt is te groot. Laat de fluit eerst b.v. een week goed drogen.
Je verwijdert het blok door b.v. de steel van een hamer in de boring van de kop te steken en het blok er zo voorzichtig uit te tikken. Zorg ervoor dat de steel een plat uiteinde heeft en in verhouding tot de boring niet te smal is; de steel moet er net in passen. Pas op dat je met de steel uit de buurt van het kwetsbare labium blijft. Bedenk dat het blok uit relatief zacht materiaal bestaat dat gemakkelijk beschadigt.
Let er ook op dat je je andere hand goed om het mondstuk van de blokfluit houd, zodat je het blok daarin kunt opvangen als het los komt. Als het eruit tikken niet gaat, leg de blokfluit dan een weekje weg om goed te drogen en probeer het daarna nog eens.
Het blok is nu van alle kanten bereikbaar en is dus makkelijk af te nemen met een doekje. Door het dak en blok nat te maken met anticondens (of gewoon water) wordt het vuil week en kan dan weg'gepoetst' worden. En dan ook alleen het vuil! De zijkanten van het dak kunnen in de lengterichting, dus langs de blokbaan, voorzichtig worden gepoetst met een wattenstaafje.
Na alles te hebben afgedroogd en het blok eventueel te hebben laten drogen wordt het weer in de kop geplaatst. Het zal waarschijnlijk niet lukken om het blok met je duim weer op zijn plaats te duwen. Je moet het er dus intikken met een hamertje waaromheen je een stukje schoenzool hebt gebonden, dat op zijn beurt weer bedekt is met een stukje leer. Op deze manier wordt het blok niet beschadigd. Sla nooit op de punt van het blok, maar op de ronding die daaronder zit.

Het schoonmaken van het windkanaal van een plastic blokfluit
Leg de onderdelen van de blokfluit een poosje in een lauwwarm sopje zodat het vuil in het windkanaal kan losweken. Goed naspoelen met schoon water en in de meeste gevallen zal het windkanaal nu schoon zijn. Hardnekkiger vuil kun je na het sopje verwijderen met een dubbelgevouwen reep karton, die net iets smaller is dan het windkanaal. Duw de reep karton met de vouw naar voren in het windkanaal en haal hem voorzichtig heen en weer. Onder de kraan goed naspoelen en het vuil zal waarschijnlijk verdwenen zijn. Probeer nóóit met een hard of scherp voorwerp het windkanaal schoon te maken.

Het gebruik van anticondens
Maak een anticondens-vloeistof door twee delen water te mengen met één deel vloeibaar afwasmiddel. Houd je duim op het windkanaal van het mondstuk en vul met bijvoorbeeld een pipetje het windkanaal via het labium. Leg het kopstuk nu voorzichtig rechtop neer (labium boven) zodat het grootste deel van de anticondens-vloeistof in het windkanaal blijft staan. Na enige tijd kun je de vloeistof die niet door het blok is opgenomen weg laten lopen en alles laten drogen.
Door de zeepoplossing zullen zich in het windkanaal tijdens het spelen geen druppeltjes vormen maar verdeelt de condens zich plat over het oppervlak zodat het windkanaal niet verstopt raakt.

Inspelen van een nieuwe blokfluit
Het inspelen moet onder andere gebeuren om het blok en het labium langzaam te laten wennen aan het nat worden en het opnemen van vocht tijdens het spelen. Als dit niet voorzichtig gebeurt dan ontstaan er te grote spanningen in het hout en kan de kop barsten.
Beginners hebben daarvoor de regelmaat van een gemakkelijke handleiding nodig. 1ste week: dagelijks 10 minuten spelen, 2de week: 15 minuten, 3de week: 20 minuten, 4de week: 25 minuten, 5de week 30 minuten, enz.
Als gevorderde speler kun je beter de volgende richtlijn aanhouden: bespeel de blokfluit tot hij verstopt raakt, blaas hem door, doorspelen tot hij weer verstopt raakt, blaas hem weer door en zet hem te drogen. Je zult merken dat het steeds langer duurt voordat de blokfluit verstopt raakt, totdat hij op een gegeven moment goed is ingespeeld en niet meer verstopt raakt.

Luchtstroom rond het labium
Op de website van Avraham Hirschberg van de TU Eindhoven stond ooit een artikel over de luchtwervelingen in een blokfluit. Daarop stonden ook bijgaande mooie bewegende beelden, die deze luchtwervelingen laten zien. Het volledige artikel is hier nog te vinden.